Cháo Gõ: Sự Tò Mò Mới ở Hà Nội
Ứng Hòa, một ngoại ô của Hà Nội, nổi tiếng với món Vịt Cỏ Vân Đình, nhưng ít người biết đến Món Cháo Gõ với cách chế biến độc đáo, một phần gắn bó với ký ức tuổi thơ của nhiều thế hệ người dân thôn Cầu Bầu, xã Quảng Phú Cầu.
 |
| Cháo gõ là thức quà tuổi thơ của người dân Ứng Hòa, Hà Nội |
Chị Nguyễn Thị Minh, một nghệ nhân được Hiệp hội Ẩm thực Văn hóa Việt Nam mời tham gia Festival Thu Hà Nội 2023, chia sẻ rằng "Cháo Gõ Cầu Bầu có vẻ xa lạ với nhiều người Hà Nội." Chị Minh nêu rõ rằng thôn Cầu Bầu hiện chỉ còn hai nghệ nhân giữ gìn và truyền thống hương vị độc đáo của món cháo gõ, và điều này là do "cách chế biến kỳ công dù chỉ có hai nguyên liệu là gạo và cá rô đồng." Để nấu một nồi cháo gõ, chị Minh cần sử dụng 3 kg gạo và 2 kg cá.
Gạo sử dụng để nấu cháo gõ là gạo Khang Dân, thường dùng để chế biến các món ăn phổ biến như bánh cuốn, bánh tẻ, sợi phở, và mỳ. Theo chị Minh, gạo Khang Dân có hạt thon, dài, săn, ít gãy, và không vỡ khi nấu, cung cấp vị ngọt tự nhiên. Gạo được ngâm khoảng 3 - 4 tiếng để hạt nở và căng tròn, sau đó để ráo.
Công đoạn tiếp theo là việc chế biến nước cá rô đồng. Cá tươi tự nhiên được bắt ở những cánh đồng lúa ở huyện Ứng Hòa, sau đó cá được đánh vảy, lấy ra nội tạng để nước dùng không bị tanh và đắng, và sau cùng là luộc chín tới cùng với gừng tươi được đập dập. Khi cá đã chín, thịt cá được lấy ra, phần xương được giã nhuyễn, và nước cốt được lọc qua khăn vải, sau đó pha thêm nước và đổ vào nấu cùng với thịt cá đã lọc. Chị Minh lưu ý rằng cách làm này có thể tận dụng gần như toàn bộ hương vị ngọt của thịt và xương cá, nhưng đòi hỏi người nấu phải có những bí quyết riêng để loại bỏ hoàn toàn mùi tanh.
Sau đó, gạo được cho vào nồi nước cá rô đồng và đun lên bằng lửa nhỏ đến khi sôi lăn tăn. Hỗn hợp gạo và nước thịt cá được đổ vào một chiếc rổ tre, sau đó liên tục gõ để hỗn hợp lọt qua kẽ hở và rơi xuống. Tên gọi "cháo gõ" cũng xuất phát từ cách chế biến độc đáo này, khi người nấu liên tục gõ và lọc cho đến khi hỗn hợp đạt độ sánh và đặc vừa phải.
 |
| Chị Minh (bên phải) là một trong hai người giữ hương vị cháo gõ ở huyện Ứng Hòa, Hà Nội. |
Khi món cháo gõ hoàn thành, nó không quá loãng, nhưng cũng không quá đặc, thay vào đó, nó mịn và nhuyễn, tạo ra một cảm giác tương tự như món cháo sườn được làm từ bột xay từ gạo. Trong bát cháo, bạn sẽ còn thấy những hạt gạo mềm và những viên bột nhỏ, chứa hỗn hợp thịt cá và bột gạo kết dính trong quá trình lọc qua rổ tre. Điều này làm cho món cháo gõ Cầu Bầu khác biệt với các món cháo thông thường mà bạn thường gặp ở Hà Nội.
Vị ngọt tự nhiên của gạo Khang Dân hoà quyện với vị ngọt của nước cá rô đồng, và vị hương thơm thoảng của gừng tươi tạo nên món cháo gõ thơm ngon, dẻo, và ngọt bùi. Chị Minh cho biết món cháo có thêm mì chính, nhưng không nhiều, với 90% vị ngọt của cháo đến từ tự nhiên, từ gạo và nước cốt cá rô đồng.
Món cháo gõ thường được kèm với bánh khúc, một món ăn phổ biến ở vùng đồng bằng Bắc Bộ. Bánh khúc được làm từ lá cây rau khúc, được giã nhuyễn và trộn với bột gạo nếp để làm vỏ. Bánh khúc có nhân là thịt và mỡ lợn, được bọc trong lá chuối thành hình chữ nhật dẹt và sau đó hấp chín. Sau khi chín, bánh khúc có lớp vỏ xanh lá của rau khúc, hương thơm của gạo nếp và phần nhân thịt béo ngậy.
Bánh khúc được cắt thành từng miếng vừa ăn và đặt lên mặt bát cháo gõ, thu hút nhiều thực khách, bao gồm bà Hòa (54 tuổi, Hà Nội). Đầu tiên thử món cháo gõ và bánh khúc Ứng Hòa, bà Hòa bất ngờ vì "tưởng những viên bột nhỏ trong bát cháo chỉ là hạt gạo bình thường, không ngờ có cả thịt cá rô đồng", và cô không thấy mùi tanh. Tuy nhiên, bà cảm thấy bánh khúc ăn kèm "hơi cứng so với độ mềm của cháo và hơi ít nhân thịt".
Sau khi nghe chị Minh giới thiệu về cách làm món cháo gõ, gia đình chị Thủy và anh Vinh, cùng con trai 6 tuổi, cũng quyết định thưởng thức mỗi người một bát. Theo họ, mức giá 10.000 đồng mỗi bát là khá rẻ, đặc biệt khi món cháo này đòi hỏi nhiều công sức, và đặc biệt là món cháo chứa nhiều thịt cá như vậy.
 |
| Bánh khúc ăn kèm với cháo gõ, 15k/ cái |
Cháo gõ là một món quà bình dị có thể thưởng thức quanh năm, nhưng mùa đông là thời điểm món ăn này được ưa chuộng nhất. Mỗi ngày, chị Minh nấu hai nồi cháo gõ, một vào buổi sáng và một vào buổi chiều. Chị chia sẻ, "Mỗi nồi chỉ còn trong khoảng 1 - 2 tiếng là hết." Mặc dù vẫn có những người yêu thích món cháo gõ, nhưng hình ảnh các bà, các mẹ ngồi trong gian bếp củi nấu cháo, đám trẻ quây quần bên nồi cháo húp xì xụp, đã không còn.
Để thưởng thức cháo gõ, du khách có thể tìm đến thôn Cầu Bầu, xã Quảng Phú Cầu, huyện Ứng Hòa, cách trung tâm TP Hà Nội khoảng hơn 40 km.
Cần tìm tour du lịch giá tốt
0917995968
Hoặc để lại thông tin
Vnbooking sẽ gọi lại cho bạn
