Chợ tình Phong Lưu, còn được gọi là Chợ Háng Toán và Chợ Háng Phúng Lìu, nằm ở huyện Bảo Lạc, tỉnh Cao Bằng. Nó được tổ chức vào ngày 15/8 trong lịch âm. Không chỉ là nơi trao đổi và mua bán hàng hóa do bà con nông dân sản xuất bằng đôi bàn tay đầy mồ hôi, mà còn là dịp để các chàng trai và cô gái tụ họp, thể hiện tài năng ca hát và giao duyên theo dân ca của các dân tộc Tày, Nùng, Mông, Dao, Sán Chỉ, Lô Lô, cùng với những vũ điệu thể hiện bản sắc văn hóa đặc trưng của vùng quê hương Bảo Lạc.
Khác biệt so với các chợ phiên hẹn gặp hàng năm, phiên chợ tình Phong Lưu không phải là nơi người ta tới chỉ để mua sắm hoặc bán hàng mà họ tụ họp để trao nhau tình cảm, niềm nhớ thương, và nâng chén rượu để cùng nhau ăn mừng. Họ cùng nhau hát những bản dân ca đầy tình yêu, để lòng người đắm đuối, và tham gia vào những điệu múa dân tộc đáng yêu. Điều này tạo nên một nét đẹp sâu sắc, thể hiện văn hóa truyền thống của các dân tộc ở huyện Bảo Lạc.
Vào ngày chợ diễn ra, ngay khi bình minh mới vừa chớm, các chàng trai và cô gái từ khắp nơi đã tới chợ, đầy hứng thú và không vì gì mà khó khăn của đường xa có thể cản trở họ.
Tại những góc chợ, các chàng trai và cô gái tập trung thành từng nhóm theo dân tộc của họ, mặc những bộ trang phục tươi đẹp, đầy sắc màu, và trang sier lung linh. Họ hòa mình vào tiếng nhạc của khèn, xoay nhịp chân theo những điệu múa đáng yêu, và hát theo giai điệu dân ca sli, lượn, sáo, và khèn, tạo ra không gian đầy sôi động và lãng mạn.
|
Trích đoạn diễn xướng nghi lễ đón dâu của dân tộc Mông tại Ngày hội Văn hóa - Chợ tình Phong lưu huyện Bảo Lạc |
Chương trình biểu diễn đặc biệt trong ngày chợ tình là lễ diễn Múa Sluông Chầu, một phần của nghi thức cầu phúc và cầu lộc. Nó được thực hiện bởi các dân tộc Tày, Mông và Sán Chỉ. Chương trình nghệ thuật đặc sắc trong đêm hội chợ tình tái hiện giá trị cuộc sống và văn hóa của các dân tộc địa phương.
Điều đặc biệt là lễ trao giày vải của các cô gái Tày trong ngày hội. Các đôi giày vải này được họ tự tay khâu và đã được ướm chân của các chàng trai từ phiên chợ tình ngày 30/3 trong lịch âm. Ngày hôm nay, những đôi giày vải này được trao tặng như một biểu hiện của tình yêu, niềm nhớ và hẹn ước vào ngày 15/8 âm lịch. Các đôi giày vải này là sản phẩm thủ công truyền thống của người Tày và chúng mang theo những ý nghĩa tinh tế. Khi một người con trai nhận được món quà này, thông qua bạn bè, anh ta sẽ tìm gặp cô gái và tiếp tục xây dựng mối quan hệ đầy ý nghĩa.
Một ví dụ là bà Hoàng Thị Ương, xóm Pù Mô, xã Sơn Lộ, đã khâu một đôi giày vải từ ngày 30/3 âm lịch khi bà mới 17 tuổi để tặng cho người đàn ông mà bà thầm yêu. Bà vẫn nhớ lời hát đáng yêu mà người con trai hát tặng bà trong phiên chợ tình: "Anh ở bờ sông bên này/em ở bờ sông bên kia/muốn bay sang với em/tiếc là không có cánh…". Mặc dù đã qua nhiều năm, nhưng mỗi năm, bà vẫn thu xếp thời gian để tham gia chợ tình, gặp bạn bè, chia sẻ niềm vui, và hát ca cùng nhau.
Ngoài những hoạt động văn hóa độc đáo, du khách và người dân còn được tham quan các hoạt động ẩm thực tại khu vực trung tâm thị trấn Bảo Lạc. Có 18 gian hàng từ 17 xã, thị trấn và Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Bảo Lạc giới thiệu văn hóa ẩm thực và các sản phẩm nổi tiếng của vùng này, bao gồm gạo nếp Hương, thịt bò khô, thịt lợn chua, thịt lợn treo gác bếp, lạp sườn, măng bào, măng khô, cá gắp, nấm linh chi, nấm hương, hà thủ ô, hoàng tinh... cùng với các sản phẩm thủ công và vật dụng truyền thống của các dân tộc, tạo nên một không gian đa dạng và thú vị cho mọi người
|
Các cô gái dân tộc Sán Chỉ (Bảo Lạc) mua bán các sản phẩm thủ công truyền thống tại phiên Chợ tình Phong lưu |
Theo truyền thống, Chợ tình Phong Lưu ở Bảo Lạc tổ chức hai phiên trong một năm, diễn ra vào ngày 30/3 và 15/8 trong lịch âm. Trong ngày hội này, nam nữ thanh niên đến từ các dân tộc khác nhau có cơ hội gặp gỡ, giao lưu, và hát giao duyên. Mỗi dân tộc mang theo mình các biểu diễn và trò chơi truyền thống riêng, như Lượn cọi và trao khăn, giày vải của người Tày; Đối đáp theo điệu Nàng ới của người Nùng; Tìm bạn thông qua hát đối đáp của người Sán Chỉ; Múa khèn của người Mông; hay tục giật khăn của dân tộc Dao Đỏ. Ngoài ra, cũng có các hoạt động thể thao và trò chơi như đẩy gậy, lày cỏ, nhảy bao, gánh nước bằng ống tre, ném ngô vào gùi... Tất cả những điều này thu hút đông đảo cư dân và du khách tham gia.
Phó Chủ tịch UBND huyện Bảo Lạc, bà Hoàng Thị Đà, chia sẻ rằng Chợ tình Phong Lưu, được tổ chức hàng năm, mang ý nghĩa quan trọng trong việc tái hiện những giá trị cuộc sống và bản sắc văn hóa của cộng đồng các dân tộc. Nó góp phần xây dựng và phát triển chuẩn mực đạo đức xã hội, gia đình, và tình yêu đôi lứa, đặc trưng cho tinh thần nhân văn của đồng bào các dân tộc tại huyện Bảo Lạc. Đồng thời, nó còn giúp bảo tồn và tôn vinh những giá trị văn hóa truyền thống, cũng như quảng bá hình ảnh đất và người, và văn hóa đặc trưng của huyện Bảo Lạc đến bạn bè và du khách trong và ngoài nước.
Mặc dù xã hội ngày càng phát triển và cuộc sống của người dân trải qua nhiều thay đổi, Chợ tình "Phong Lưu" ở Bảo Lạc vẫn giữ vững quan niệm nhân văn sâu sắc và giữ nguyên những giá trị văn hóa, phong tục, và tập quán độc đáo của cộng đồng các dân tộc thiểu số tại địa phương này. Du khách từ khắp nơi trên cả nước khi tham gia vào phiên chợ tình sẽ có cơ hội trải nghiệm và chia sẻ những cảm xúc đặc biệt, gắn kết với cộng đồng địa phương và mang theo những kỷ niệm khó quên trong lòng họ.