Một món cháo độc đáo được nấu từ cá rô đồng thông qua quy trình lọc qua rổ tre đã thu hút sự tò mò của rất nhiều người tham dự Festival Thu Hà Nội năm 2023.
Ngoại thành Hà Nội, Ứng Hòa là vùng nổi tiếng với món ăn truyền thống là vịt cỏ Vân Đình. Tuy nhiên, không nhiều người biết đến một món cháo độc đáo, được chế biến bằng cách gõ qua rổ tre, đã trở thành một phần không thể thiếu trong ký ức tuổi thơ của nhiều thế hệ dân cư tại thôn Cầu Bầu, xã Quảng Phú Cầu.
 |
| Cháo gõ là thức quà tuổi thơ của người dân huyện Ứng Hòa, Hà Nội. |
Món Cháo gõ từ Cầu Bầu có thể làm cho nhiều người tại Hà Nội cảm thấy xa lạ, theo chị Nguyễn Thị Minh, một nghệ nhân ẩm thực được mời tham gia Hội chợ Thu Hà Nội 2023 diễn ra tại Cung Thiếu nhi Hà Nội từ ngày 29 đến ngày 1 tháng 10.
Chị Minh giải thích rằng trong làng Cầu Bầu, chỉ còn hai nghệ nhân duy nhất đang bảo tồn hương vị độc đáo của món Cháo gõ do quá trình chuẩn bị mất nhiều công sức, mặc dù chỉ sử dụng hai nguyên liệu: gạo và cá nước ngọt địa phương. Để nấu một nồi Cháo gõ, chị sử dụng 3 kg gạo loại Khang Dân, thường được sử dụng cho các món ăn phổ biến như bánh cuốn, bánh tẻ, phở và bún. Theo chị Minh, gạo Khang Dân có hạt mảnh, dài, chắc chắn và không dễ vỡ khi nấu, mang hương vị ngọt tự nhiên. Gạo được ngâm khoảng 3 - 4 giờ để hạt hấp thụ nước, căng tròn và sau đó để ráo.
Bước tiếp theo bao gồm việc chuẩn bị nước dùng cá từ cá nước ngọt địa phương, nổi tiếng với sự tươi ngon tự nhiên, bắt từ các cánh đồng lúa ở huyện Ứng Hòa. Cá được lột vảy, lấy lòng để loại bỏ mùi tanh và đắng, sau đó đun sôi hoàn toàn cùng với gừng tươi. Sau khi cá chín, thịt cá được tách ra khỏi xương, và xương cá được giã mịn và lọc qua một lớp vải để trích xuất hương vị. Nước dùng sau đó được thêm vào và kết hợp với thịt cá để nấu sôi. Chị Minh cho biết rằng quy trình này cho phép tận dụng hầu hết hương vị ngọt tự nhiên từ thịt và xương cá, mặc dù nó đòi hỏi kỹ thuật bí mật của đầu bếp để loại bỏ hoàn toàn mùi tanh còn sót lại.
Khi gạo được đun trong nước dùng cá và bắt đầu sôi lăn tăn trên lửa nhỏ, một ít muối được thêm vào hỗn hợp gạo và nước cá. Sau đó, đầu bếp đổ hỗn hợp này vào một chiếc rổ tre và liên tục gõ để cho hỗn hợp chảy qua các khe hở và rơi xuống. Tên "Cháo gõ" xuất phát từ cách chuẩn bị độc đáo này, khi đầu bếp liên tục gõ và lọc cho đến khi hỗn hợp đạt được độ đặc mong muốn.
 |
| Chị Minh (bên phải) là một trong hai người giữ hương vị cháo gõ ở huyện Ứng Hòa, Hà Nội. |
Sau khi hoàn thành, món Cháo gõ không quá lỏng, nhưng cũng không đặc đến mức món cháo sườn sử dụng bột gạo xay. Trong bát cháo, vẫn còn những hạt gạo mềm và viên bột nhỏ kết hợp từ thịt cá và bột gạo trong quá trình lọc qua rổ tre. Điều này tạo nên sự khác biệt giữa Cháo gõ Cầu Bầu và các món cháo thông thường ở Hà Nội.
Vị ngọt của gạo loại Khang Dân hoà quyện với hương ngọt tự nhiên của nước cá rô đồng và hương thơm nhẹ của gừng tươi, tạo nên món Cháo gõ thơm ngon, mềm mịn và đầy hương vị. Chị Minh cho biết món cháo có mì chính nhưng không nhiều, khoảng 90% hương vị ngọt tự nhiên đến từ gạo và nước cốt cá rô đồng.
Khi thưởng thức Cháo gõ, người ta thường kèm theo bánh khúc, một món bánh phổ biến ở vùng đồng bằng Bắc Bộ. Bánh khúc được làm từ lá cây rau khúc giã nhuyễn trộn với bột gạo nếp để làm vỏ, thêm thịt và mỡ lợn làm nhân, sau đó gói trong lá chuối thành hình chữ nhật phẳng và hấp chín. Khi bánh khúc chín, nó có lớp vỏ màu xanh lá của rau khúc, hương thơm của gạo nếp và phần nhân thịt béo béo.
Bánh khúc thường được cắt thành từng miếng vừa ăn, được đặt lên trên mặt bát Cháo gõ, thu hút nhiều thực khách khi đến quầy hàng của chị Minh, trong đó có bà Hòa (54 tuổi, Hà Nội). Đầu tiên thử món Cháo gõ và bánh khúc Ứng Hòa, bà Hòa bất ngờ khi phát hiện rằng "các viên bột nhỏ trong bát cháo không chỉ là hạt gạo bình thường, mà còn có cả thịt cá rô đồng," và không có mùi tanh. Tuy nhiên, bà cho rằng bánh khúc kèm theo "hơi cứng so với độ mềm của cháo và hơi ít nhân thịt."
Khi nghe chị Minh chia sẻ về quá trình làm món Cháo gõ, gia đình chị Thủy và anh Vinh cùng với con trai 6 tuổi đã thử mỗi người một bát. Họ cho biết mức giá 10.000 đồng cho một bát khá hợp lý so với công sức làm món Cháo gõ này, đặc biệt khi món ăn này có nhiều thịt cá.
Cháo gõ là thức quà bình dị có thể thưởng thức quanh năm nhưng mùa đông là thời điểm món ăn này bán chạy nhất. Mỗi ngày, chị Minh nấu hai nồi cháo gõ, một vào buổi sáng và một bảo buổi chiều. "Mỗi nồi chỉ bán trong khoảng 1 - 2 tiếng là hết", chị nói. Dù vẫn có những người yêu thích món cháo gõ, song hình ảnh các bà, các mẹ ngồi trong gian bếp củi nấu cháo, đám trẻ quây quần bên nồi cháo húp xì xụp nay không còn.
Để thưởng thức cháo gõ, du khách có thể tìm đến thôn Cầu Bầu, xã Quảng Phú Cầu, huyện Ứng Hòa, Hà Nội, cách trung tâm TP Hà Nội khoảng gần 40 km.
Cần tìm tour du lịch giá tốt
0917995968
Hoặc để lại thông tin
Vnbooking sẽ gọi lại cho bạn
