Liên minh các Thành phố Sáng tạo UNESCO (UCCN) ra đời vào năm 2004 với mục tiêu khuyến khích hợp tác giữa các thành phố có cùng mục tiêu: xem sáng tạo là một yếu tố chiến lược trong quá trình phát triển đô thị bền vững. Hiện tại, mạng lưới này gồm 350 thành phố đến từ hơn 100 quốc gia, tập trung vào 7 lĩnh vực sáng tạo bao gồm Thiết kế, Văn học, Âm nhạc, Thủ công và Nghệ thuật dân gian, Ẩm thực, Điện ảnh, và Nghệ thuật truyền thông.
Các thành phố mới được UNESCO công nhận sẽ phải thực hiện các cam kết được nêu trong hồ sơ gia nhập và đưa ra các biện pháp pháp lý để đối phó với các vấn đề toàn cầu như biến đổi khí hậu và bất bình đẳng gia tăng.
Hội An và Đà Lạt tham gia vào Dự án phát triển Hệ thống Thành phố Sáng tạo của Việt Nam, một phần của Mạng lưới Thành phố Sáng tạo UNESCO đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Theo lịch trình đề ra từ nay đến năm 2030, mỗi hai năm sẽ có tối đa hai thành phố Việt Nam xây dựng và nộp hồ sơ để gia nhập UCCN, với mục tiêu là có tới 4-6 thành phố được công nhận là Thành phố Sáng tạo UNESCO.
Chủ tịch Hội An, Nguyễn Văn Sơn, đã bày tỏ sự tự hào về việc tham gia vào mạng lưới này và đánh giá nó như một trách nhiệm nặng nề. Ông nhấn mạnh rằng Hội An có lợi thế trong lĩnh vực thủ công mỹ nghệ và văn hóa dân gian, và việc tham gia này sẽ giúp phát triển và bảo tồn các ngành thủ công truyền thống cũng như khuyến khích sự phát triển của các ngành công nghiệp thủ công hiện đại. Ông cũng nhấn mạnh rằng tham gia vào UCCN sẽ giúp Hội An học hỏi từ các thành phố khác, đặc biệt là những thành phố tiên tiến về xây dựng thành phố thông minh, sáng tạo, và chuyển đổi số.
Ông Sơn nói thêm rằng Hội An không đặt mục tiêu thu hút lượng lớn khách du lịch ngay lập tức sau khi gia nhập UCCN. Thay vào đó, thành phố đặt mục tiêu vào chất lượng phát triển và không theo đuổi số lượng. Ông tin rằng khi uy tín của thành phố tăng cao và chất lượng phát triển được cải thiện, lượng du khách sẽ tăng lên và cải thiện cơ hội việc làm cho cộng đồng.
Đối với Đà Lạt, việc trở thành Thành phố Sáng tạo UNESCO trong lĩnh vực âm nhạc là một điểm sáng quan trọng trong năm 2023, khi thành phố kỷ niệm 130 năm thành lập. Đà Lạt hi vọng rằng, bên cạnh ngành du lịch, ngành công nghiệp văn hóa, đặc biệt là âm nhạc, sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy hội nhập quốc tế, phát triển đô thị bền vững và tạo cơ hội liên kết các cộng đồng và dân tộc cũng như nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân. Tổng Giám đốc UNESCO, Audrey Azoulay, cho biết rằng các thành phố trong UCCN đóng vai trò tiên phong trong việc thúc đẩy tiếp cận văn hóa và tăng cường sức mạnh của sáng tạo trong phát triển đô thị bền vững.